De Intelligent Design beweging

QUESTION: Hoe en wanneer begon de 'Intelligent Design' beweging?

ANSWER:

Duizenden jaren geleden overwogen de Grieken en Romeinen het idee dat het leven door een of andere onbekende kracht was ontworpen. Maar tegelijkertijd vroegen zij zich af of het leven zich over lange tijdsperiodes mogelijk ontwikkeld had uit "hogere" of "lagere" levensvormen. Vandaag de dag wordt er nog steeds hevig gediscussieerd over deze twee mogelijkheden. De Intelligent Design beweging is anders dan voorgaande concurrenten van het naturalisme, omdat zij een solide, helder en overtuigend betoog weet te houden voor de ontwerphypothese. Deze nieuwere aanpak legt gedeeltelijk uit waarom de Intelligent Design beweging bijzonder kritisch bekeken wordt, maar tegelijkertijd over de hele wereld steeds meer steun uit intellectuele hoek krijgt.

Voor het begin van de Intelligent Design beweging waren er slechts weinig boeken geschreven die rechtstreeks betrekking hadden op de ontwerphypothese. "Natural Theology" (1802) van William Paley besprak het bewijs voor het ontworpen universum middels een analogie met een horlogemaker. In die tijd geloofden de meeste wetenschappers in een Schepper (wie dat dan ook mocht zijn). Dat kwam duidelijk tot uitdrukking in hun werken. Tot op zekere hoogte werd aangenomen dat het heelal ontworpen was. De evolutionistische gedachte had tot op dat moment nog geen redelijk mechanisme weten te beschrijven waarmee biologische veranderingen zouden kunnen plaatsvinden. Toen Charles Darwin in 1859 zijn "Oorsprong der soorten" publiceerde, hadden de evolutionisten eindelijk een plausibel mechanisme voor de evolutie: natuurlijke selectie.

We zijn nu ongeveer 150 jaar verder, en de wetenschappelijke gemeenschap spreekt over de "feiten" van de evolutietheorie. Mensen die suggereren dat biologische systemen mogelijk een bovennatuurlijke (of niet-naturalistische) oorzaak kunnen hebben, worden al snel "onwetend", "bijgelovig", "dom" of "bekrompen" genoemd. Omdat een groot aantal van dergelijke suggesties voorheen geworteld was in theologische vooronderstellingen, werden ze al snel "onwetenschappelijk" genoemd. De opkomst van de moderne scheppingswetenschap in de jaren '60 en '70 werd door seculiere wetenschappers afgewezen vanwege de godsdienstige ondertoon.

Maar de moderne Intelligent Design beweging is heel anders. Aan het begin van de jaren '90 werd de beweging heel snel populair vanwege haar puur seculiere aanpak. Omdat de Intelligent Design beweging haar argumenten beperkt houdt tot wetenschap en logica, was het voor tegenstanders moeilijk om ze weg te wuiven als een "vermomde godsdienst". De Intelligent Design beweging riep de "naturalistische" wetenschap op het matje. Waarom, zo vroeg de Intelligent Design beweging, zou er ook maar een enkele wetenschappelijke theorie bij voorbaat uitgesloten moeten worden? Als de evolutietheorie enkele onbewijsbare aannames vereist, waarom mag de ontwerptheorie dan niet hetzelfde doen?

In het midden van de jaren '90 werd de kern van de moderne Intelligent Design beweging gevormd. De betrokken geleerden overbrugden godsdienstige en politieke barrières en bestonden onder andere uit agnostici, Katholieken, wiskundigen, rechtsprofessoren en biologen. De publicaties van Intelligent Design voorstanders, zoals William Dembski, Phillip Johnson, Michael Behe en Michael Denton, gaven de beweging voldoende stof tot debat. Al hadden deze voorstanders allemaal verschillende geloofsovertuigingen, toch wisten zij zich te concentreren op gelijkheid, in plaats van God, moraliteit, godsdienst, vrijheid, ethiek of filosofie.

De aanpak van de Intelligent Design beweging leidt nog steeds tot discussies over het ontstaan en de ontwikkeling van het leven. Mensen die de beweging steunen merken op dat het hier juist om gaat. Intelligent Design spreekt zich niet over de leeftijd van de aarde, de interpretatie van de Bijbelse scheppingsweek, of zelfs het bestaan van God. Wetenschappelijk en logisch bewijsmateriaal voor de invloed van een bewuste ontwerper is de enige munitie van de Intelligent Design beweging. Omdat de beweging uitsluitend gebruik maakt van logica en wetenschap, worden evolutionisten gedwongen om ook hun betoog op te hangen aan bewijsbare, waarneembare feiten. Ze moeten daarom ook toegeven dat hun naturalistische standpunt nu eenmaal aannames en gaten heeft.